Circulair bouwen

Een manier om zowel minder grondstoffen te gebruiken als CO2-uitstoot te reduceren is het hergebruiken van bouwmaterialen en gebouwen, naast uiteraard biobased bouwen. Ons huidige kantoor, maar ook ons vorige kantoor in de oude vlasschuur in Nieuw Beijerland zijn daar mooie voorbeelden van. Ook in verschillende projecten hebben we de eerste stappen gezet op weg naar 100% circulair bouwen.

Creativiteit en aanpassingsvermogen
Op zich is het hergebruiken van materialen en gebouwen niet lastig. Met een beetje creativiteit en aanpassingsvermogen lukt het altijd wel. Waar de grote uitdaging in zit is in het proces van totstandkoming van een opgave. Is iedereen in de keten bereidwillig om net even buiten de gebaande paden te denken en te handelen?

Gedeelde ambitie nodig!
Bij projecten waar dat succesvol is gegaan is vanaf de start van het project een gedeelde ambitie geformuleerd met onze partners en opdrachtgevers. Daarmee is draagvlak gecreëerd om de issues die volgen uit een keuze voor circulair bouwen, bijvoorbeeld hogere sloopkosten of een andere esthetische uitstraling, samen te onderkennen en om te zetten in kansen. Dat draagvlak is nodig, omdat het nog steeds makkelijker en voordeliger is om nieuwe materialen te gebruiken. Maar nog te vaak lukt dit niet. Als de taken en bijbehorende budgetten al verdeeld zijn voordat de architect betrokken raakt, is het in de regel te laat. Ervaring leert dat partijen dan best willen, maar dat de eerder gemaakte keuzes niet meer gewijzigd kunnen worden.

Ketensamenwerking
Het is belangrijk om door te gaan op de weg naar 100% circulair bouwen. Inmiddels weten wij dat op deze weg, ambitie en betrokkenheid van alle partners het toverwoord is. In de ketensamenwerking Circulair Hoeksche Waard ervaren we dat ook bij de gemeente, bouwpartners en adviseurs. Sinds vorig jaar is dit netwerk actief en worden de eerste samenwerkingen opgestart.

Bewijs
Twee jaar gelden deed ik de oproep aan opdrachtgevers, gemeentes en schoolbesturen om de circulaire ambities al vanaf dag één mee te nemen in de nieuwbouwplannen. Er zijn daarna een aantal mooie projecten opgeleverd waarin circulair materiaalgebruik (on) zichtbaar aanwezig is. In Belabox is het hergebruikte materiaal duidelijk zichtbaar gemaakt en als ontwerpmotief ingezet in de ontwikkel box. Bij het Lorentz Casimir Lyceum in Eindhoven is grote impact gemaakt doordat het grootste deel van het staal hergebruikt staal is. En op dit moment worden er enkele interessante sociale woningbouwprojecten uitgewerkt in CLT (cross-laminated timber) en met een groot aandeel biobased materialen. Dit sterkt mij in de gedachte dat we samen op de goede weg zijn. Wie wil zich hierbij aansluiten?

Mark Boschman | architect-partner RoosRos architecten