Bewegen, dansen en ontmoeten

De gemeente Tilburg had een ambitieuze uitvraag op het gebied van duurzaamheid. Samen met BINX Smartility en drie andere partijen schreef RoosRos Architecten in op de tender van de gemeente. Die samenwerking heeft tot een mooi en duurzaam multifunctioneel gebouw geleid: Belabox. “Belabox ligt in een sociaal gevoelige omgeving in Tilburg-Noord met veel nationaliteiten”, vertelt architect Nikki de Boer. “Het gebouw zou hierin een verbindend element kunnen zijn, waar mensen van kunnen houden. Als je een plek het vertrouwen geeft dan ontstaat vanzelfsprekend de verbinding.”

Uitnodigende plek
Met een oppervlakte van ongeveer 1.000 m2 vormt Belabox een verbinding tussen de bestaande school en de sport- en spelelementen in het park. Nikki: “We hebben het gebouw in relatie tot het park zo ontworpen dat het een uitnodigende plek is geworden, waar iedereen kan sporten, spelen en elkaar ontmoeten. Het heeft grote luifels, veel glas en een buitenpodium die voor een vloeiende overgang tussen binnen en buiten zorgt. Door die transparante gevel is ook zichtbaar wat binnen gebeurt en verbindt Belabox op een natuurlijke manier met het omliggende park. De danszaal heeft een vouwdeur, waardoor het buitenterrein ook gebruikt kan worden als onderdeel van de voorstellingen. Landschapsarchitect Lubbers heeft als onderdeel van het landschap een modulaire tribune ontworpen, die in verschillende configuraties gebruikt kan worden en daarmee als vanzelfsprekend onderdeel kan worden van het decor bij activiteiten.”

Twee sferen
Nikki verder: “Het transpartante gebouw bestaat uit twee grote ruimtes; de sport- en beweegruimte die de basisschool De Vlashof voor gymlessen gebruikt en een ontwikkelruimte die voor culturele activiteiten wordt gebruikt, met name door dansstudio Corpo Máquina. Dit dansgezelschap organiseert activiteiten voor kinderen en jongeren in de wijk. We hebben het gebouw twee sferen gegeven; de danszaal is wat meer open en interactief, gebouwd met zoveel mogelijk hergebruikte materialen, de sport- en beweegruimte, met zoveel mogelijk biobased natuurlijke materialen zoals hout, heeft een meer naar binnen gerichte functie en is juist wat meer gesloten.”

Circulair en biobased
“Als integraal team hadden we een compleet verhaal en dat paste goed bij de uitvraag van de gemeente”, legt Nikki uit. “In de tenderfase hebben we met het team slim en innovatief nagedacht over bepaalde materiaalkeuzen, waarbij de oude gymzaal als uitgangspunt van denken diende. Omdat het gebouw omringd wordt door hoge bomen (slecht voor groendak en rendement panelen), hebben we ervoor gekozen niet in te zetten op een groendak en/of zonnepanelen, maar juist gekeken naar een lichtgewicht dak waardoor een minder zware constructie en fundering nodig waren. Verder hebben we vooraf goed nagedacht over de materiaalscores en heeft Belaveld een lage MPG score van 0,492. Deze lage score is onder andere behaald door het gebruik van biobased materialen en het hergebruik van materialen uit de oude gymzaal. Bovendien is een groot deel van het gebouw demontabel en modulair ontworpen, waardoor het in de toekomst gemakkelijk aanpasbaar of zelfs demonteerbaar is. Ook zijn er slimme oplossingen bedacht op het gebied van energie-efficiëntie.”

Duurzame toekomst
Nikki tenslotte: “In het ontwerp van de danszaal hebben we veel bestaande materialen hergebruikt. Denk dan aan de stalen balken, houten lattenplafonds en de stoeptegels van het buitenterrein. Bijzonder is ook dat in Belabox twee duurzame toepassingen samen komen: circulair en biobased. Hergebruik van materialen is goed, maar de toekomst ligt vooral in biobased ontwerpen en bouwen. We wilden zoveel mogelijk biobased materialen toegepast krijgen waardoor je een ademende gevel zou kunnen creëren. In verband met brandveiligheidseisen is dat niet helemaal gelukt. Wel hebben we in samenwerking met onderzoeksgroep Mnext van Avans Hogeschool en Seedscope een pilot gedaan met inblaas sorghum in twee prefab HSB gevelelementen.

Pilot met lokale vezelisolatie
Bedoeling is de werking van de toegepaste vezelisolatie de komende jaren te gaan monitoren. Het gebruikte sorghum is een licht, isolerend en volledig biologisch afbreekbaar materiaal. Het is lokaal geteeld en geoogst in Ulvenhout, wat bijdraagt aan een sterke regionale circulaire keten en een kleinere ecologische voetafdruk. Ook binnen zijn er slimme keuzes gemaakt. Zo is in de sportvloer een interactieve LED-installatie geïntegreerd. Deze verlichting maakt dynamische spelvormen mogelijk en zorgt ervoor dat ook kinderen met een visuele beperking mee kunnen doen. Belabox Tilburg laat zien hoe je met slimme techniek, hergebruik van materialen en vooral sociale betrokkenheid een gebouw creëert dat klaar is voor de toekomst.

Tekst: Schooldomein, Sibo Arbeek
Fotografie: Lucas van der Wee

Gemeente Tilburg en Forwart, Binx Smartility, Buro Lubbers, Christiaens & Wijers en ABT Wassenaar